Bánh cáy |
Từ thành phố Thái Bình,
xuôi theo quốc lộ 39 tới huyện Đông Hưng, gặp xã Nguyên Xá, ngửi thấy từ đầu
làng mùi thơm ngọt ngào của gạo nếp, của nha, của mứt, khứu giác tự mách bảo
với ta đã đến đất làng Nguyễn – quê tổ món bánh cáy.
Nguyên liệu làm bánh rất tự nhiên. Bánh được làm hoàn toàn từ
những nông sản của địa phương như gạo nếp, mứt bí, dừa, vừng (mè), lạc (đậu
phộng). Sở dĩ bánh có tên là bánh cáy bắt nguồn từ câu chuyện mang tính kỳ thú
vẫn được kể lại ở làng Nguyễn.
Tương truyền rằng, một bà lão quanh năm làm ruộng tự chế biến
được một món bánh có tên bánh cay từ gạo nếp, gừng tươi… Bà mang món bánh dâng
lên Đức Vua và được ngợi khen, làng Nguyễn từ đó nức tiếng với món bánh cay độc
đáo.
Một đêm bà lão nằm mơ có con cáy đến khóc mình. Ít lâu sau, bà
qua đời, xác bà khi mang xuống biển, những đợt sóng biển rẽ ra, đón bà vào lòng
đại dương. Từ đó, tên bánh cáy được đặt cho món bánh ngọt ngon, tưởng nhớ về
“cụ tổ” của món bánh quý
Có về làng Nguyễn, tận mắt chứng kiến dây chuyền sản xuất bánh
cáy của một gia đình có truyền thống lâu đời, mới thấy hết được cái tâm người
ta dành cho món ăn quê hương.
Bánh cáy làng Nguyễn được chọn lựa nguyên liệu kỹ càng, gồm có
nếp cái hoa vàng tròn mẩy, gấc chín đỏ, lạc, vừng rang vàng, mỡ phần, cơm dừa
xắt lát ướp đường, mứt bí dẻo thơm, mạch nha, tinh dầu hoa bưởi.
Để chứng kiến công đoạn sản xuất bánh cáy trọn vẹn, bạn phải ở làng Nguyễn… nửa tháng. Nửa tháng để ướp mỡ phần, cơm dừa trong đường cát trắng cho ngấm. Nếp cái hoa vàng phải ngâm nước, trộn gấc chín đồ thành xôi, rồi ép dẻo, xắt hạt lựu lại đem phơi khô (đây chính là “con cáy”). Thóc tẻ bung trong nồi gang, cho xòe cánh thành một thức gọi là “nẻ”.
Để chứng kiến công đoạn sản xuất bánh cáy trọn vẹn, bạn phải ở làng Nguyễn… nửa tháng. Nửa tháng để ướp mỡ phần, cơm dừa trong đường cát trắng cho ngấm. Nếp cái hoa vàng phải ngâm nước, trộn gấc chín đồ thành xôi, rồi ép dẻo, xắt hạt lựu lại đem phơi khô (đây chính là “con cáy”). Thóc tẻ bung trong nồi gang, cho xòe cánh thành một thức gọi là “nẻ”.
Chiên nẻ, “con cáy” trong dầu ăn. Nấu nóng chảy mạch nha, cho
“con cáy”, nẻ, mỡ phần, cơm dừa, mứt bí, gừng sợi, thêm hương hoa bưởi vào đảo
thật đều tay đến độ kết dính thích hợp. Rắc thêm vừng, lạc đã được rang giòn
lên mặt bánh. Bánh được ép trong khuôn lúc còn nóng.
Bánh cáy ngon là vừa đủ độ dẻo, ngọt, gạo nếp, lạc vừng dậy mùi.
Cắn miếng bánh thấy cái lạ miệng khi trong đó có mứt bí, cơm dừa deo dẻo, gừng
tươi cay nồng. Ăn bánh cáy mà uống thêm chén trà nóng là đúng kiểu.
Vì cuộc sống mưu sinh, người Thái Bình có khi phải bôn ba khắp
các tỉnh thành trong Nam ngoài Bắc, đi đến đâu họ cũng mang theo phong bánh cáy
làm quà, coi như một lời giới thiệu về quê hương. Mỗi ngày lễ, tết, cúng giỗ tổ
tiên, trên ban thờ trong mỗi gia đình người Thái Bình đều không thể thiếu phong
bánh cáy.
Khi đã nhang, người trụ cột trong gia đình cắt và chia đều
miếng bánh cho mọi người, để con cháu lúc nhâm nhi đặc sản địa phương thêm nhớ
cội nguồn của mình là mảnh đất Thái Bình quê lúa…
Nguồn: dacsanmienbac.org
Post a Comment